Çin - Xi'an 2. gün

Xi'an

Seyahatin ikinci gününe Bank of China'ya gidip dolar bozdurarak başladık. Xian'da havaalanı dışında döviz bürosu yok. Bankalar bozabiliyor fakat o kısım da bayağı meşakkatli. İşlem 1 saat sürdü ve yanımızda çince bilen rehberimiz Burak olmasaydı elimizde Amerikan Doları'nın sokakta hiç bir geçerliliğinin olmadığı Dünya'daki belki de tek ülkede beş parasız kalmış olacaktık. Kamboçya yazısında söylemiştim, bazı ülkelerde Dolar'ı direk alışveriş yaparken kullanabiliyorsunuz. Çin hiç öyle bir yer değil. Dahası eğer gitmeden önce internet sitelerinde yazan "Visa, Mastercard, Amerikan Express geçiyor" yazılarını dikkate alırsanız, ayazda kalırsınız. Tüm Çin seyahatimiz boyunca kredi kartı geçen tek yer Beijing havaalanındaki KFC'ydi. O kadar da olsun zaten. (Neden "Pekin" demediğimi son gün yazısında açıklayacağım).  Oteli bile karttan ödeyemedik. Kredi kartı gösterdiğin zaman sana üzerinde hiyeroglifler olan ilk çağ tableti vermişsin gibi bakıyorlar ve bunun çok haklı bir sebebi var. Çin'de nakit kullanımı da son yıllarda gitgide azalmaya başlamış. Şimdi elimizdekileri sayalım;
1) Kredi kartı geçmiyor
2) Döviz zaten söz konusu değil
3) Nakiti de pek sevmiyorlar.

Bundan 700 sene önce kağıt parayı dünyada ilk kullanan medeniyetin bugün geldiği noktayı size açıklıyorum. WECHAT.

Wechat'e kısaca Çin'in Whatsapp'ı, Facebook'u, Twitter'ı ve GarantiCep'i diyebiliriz. Evet hepsi tek uygulamada. Ayrıca kullanıcılar gruplar oluşturup Linkedin gibi iş bulma amaçlı da kullanıyorlar. Xian'da yaşayan Türkler'in bir grubu var. Birine bişey lazım olunca oradan yazıyorlar. Ya da model grupları var. Çekim için modeli oradan buluyorsun. Ama benim kafamı açan en önemli özelliği cüzdan tarafı. Banka hesabınızdan Wechat'e ücretsiz para atıyorsunuz. Aşağıda resimlerini paylaşacağım hayatın her alanında ödeme yaparken kullanabiliyorsunuz. Biz daha NFC teknolojisiyle cep telefonundan bir şeylere dokundurarak ödeme yapmaya geçememişken, resimlerde gördüğünüz, gencinden yaşlısına herkese Wechat üzerinden ödeme yapmanın şaşkınlığını hala üzerimden atamıyorum. Ben ki Singapur'da otel resepsiyonistinin aklını, cep telefonumdaki uygulamayla kredi kartına para atarak ve bunu yaklaşık 15 saniyede yaparak almıştım. Eski finans sisteminin en dijital bankaları Türk bankaları olabilir tabi yine de ama çok bir anlam ifade etmeyecek gelecekte. 

RESTORAN

ARAÇ KİRALAMA

TEKNOLOJİ MAĞAZASI

KOSTÜM KİRALAMA

Hadi yukarıdakilerin bazıları size normal geldi diyelim. Peki aşağıdaki normalde yasak olan ama fakir teyzemin ekmek parası için triportörünün bagajında taksicilik yaptığı sistemin ödemesini de böyle yapmamıza ne diyeceksiniz. 

İnsan Çin'de kendini bazen bir Black Mirror bölümünde gibi hissediyor. Oteli, taksileri, aklınıza gelecek her şeyi Wechat ile ödeyebiliyorsunuz. Hızlı ve basit olduğu kadar devlet açısından da para transferi kontrolünü inanılmaz kolaylaştıran bir yöntem. Sadece vergi sistemini anlayamadım. Büyük restoranlar dışında kimse fiş-fatura kesmiyor çünkü. 

Bu seyahatimiz çekim yapma amaçlı olduğu için maalesef turistik mekanları hakkıyla gezemedik.Yukarıdaki Drum Tower da 15 dakikada çekip çıktığımız mekanlardan biriydi. Xi'an şehrinin simgesi olan Bell Tower'a hiç giremedik. Xian şehrinin eski şehir surlarına Küçük Çin Seddi diyorlar. Burada bir şeyler çektikten sonra günün düşmesini ve Xian'ın büyülü saatlerinin gelmesini bekledik. Son yıllarda yaşanan LED çılgınlığını anavatanında görmek büyüleyiciydi. Şehrin normal ışıklandırmasını aşağıdaki fotoğraflardan görebilirsiniz. 

Bu üç fotoğraf #nofilter bu arada :) Bir de Xian şehrinde her yıl Şubat ayında düzenlenen Spring Lantern Festival var ki adamlar LED'i konuşturuyor. 

Xian'da çok fazla gezilecek yer var. Surların üzerinde bisiklet turu bu aktivitelerden en popüleri. Giriş ücretleri Türkiye fiyatlarında. City Wall 54 RMB mesela. 30 TL'ye geliyor ortalama. Araştıranların da göreceği gibi en popüler aktivite şehir surları üzerinde bisiklet turu yapmak.

Bisiklete özel alakam olduğu için şimdi de size Çin'in bisiklet devrimini anlatmak istiyorum.

Gördüğünüz OFO isimli bu sarı bisikletler Çin'in bisiklet devrimi olarak tanımlanabilir. Bisiklet paylaşım sistemleri güvenlik açısından bir park yerine ihtiyaç duyar. Buradaki bisikletleri sokak ortasına kilitleyip bırakabiliyorsunuz. Böylece istediğiniz yere gidip yolda bıraktığınızda ve kilitlediğinizde bisikletin sorumluluğu sizden çıkıyor. Bu durum bisikleti günlük ihtiyaçlarınız doğrultusunda taksi gibi kullanabilmenizi sağlıyor. Xi'an tarla gibi dümdüz bir şehir olduğu için dağ bayır sorunu da yaşamadan kullanabiliyorsunuz. Saati 1 RMB deposito olarak da 200 RMB alıyorlar. 60 kuruşa, 120 TL gibi bir rakama geliyor. Kafanızda oluşan soru işaretlerini yanıtlıyorum hemen.

- "Şimdi bunun parası piresi kime ödenir, nasıl verilir" : Çinlilerin "QR code rocks" mottosu bu bölümde de devreye giriyor. 4-5 farklı bisiklet paylaşım sistemi var. Hepsinin kendi cep telefonu uygulaması üzerinden ödeme yapılabiliyor.

- "E birader bunu hurdacıya okuturlar" : Açıkçası yasalar burada biraz sert. Kimsenin götü 100 liralık hırsızlık yapmaya yemiyor. Başka bir örnekle açıklayayım. Manchester'da Mobike firması 1000 bisikletle işe başlamış. İlk ayda 50 bisiklet ya çalınmış ya da perte çıkmış. Singapur'da ise 5000 bisikletten sadece ikisinin kilidi kırılmış. Medeniyet Asya'da azizim. Bizim ülkemiz maalesef ilk örneğe daha yakınmış gibi geliyor bana. Hep batının ahlaksızlığını almaktan oluyor işte bunlar.

via GIPHY

Size Çin kafasını paylaştığım bir kaç görselle bugünün yazısını sonlandırıyorum. Evet, yanlış görmüyorsunuz. O son giftekiler anahtarlık içinde yaşayan gerçek hayvanlar. Sırada gavurların Bucket List dediği ölmeden önce yapmanız gereken bilmem kaç şey listemdeki Terracotta Savaşçılarını gezdiğimiz günün yazısı var.